2025 წლის ივლისში ცნობილი გახდა, რომ საქართველო გეგმავს ჩინეთის საერთაშორისო ბანკთაშორისი გადახდების სისტემის — CIPS-ის გამოყენებას საგარეო ვაჭრობისთვის, განსაკუთრებით იუანში ანგარიშსწორების გასამარტივებლად. ამავდროულად, ქვეყანა აგრძელებს SWIFT სისტემის გამოყენებას დოლარსა და ევროს ტრანზაქციებისთვის.
რა არის CIPS და რატომ იწყებს საქართველო მის გამოყენებას?
CIPS — ეს არის ჩინეთის მიერ 2015 წელს შექმნილი გლობალური გადახდის სისტემა, რომელიც განკუთვნილია იუანში საერთაშორისო ანგარიშსწორებისთვის. იგი განსხვავდება SWIFT-სგან იმით, რომ უზრუნველყოფს არა მხოლოდ საბანკო შეტყობინებებს, არამედ რეალურ გადახდებსა და კლირინგს ჩინურ ვალუტაში.
საქართველოს გადაწყვეტილება ამ სისტემაში ჩართვაზე ეფუძნება ჩინეთის მზარდ როლს ქვეყნის იმპორტში. ეკონომიკის სამინისტროს მონაცემებით, ჩინეთი ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში საქართველოს ერთ-ერთი უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორია. იუანში პირდაპირი ანგარიშსწორება შეამცირებს კონვერტაციის ხარჯებს და გაამარტივებს საგარეო ვაჭრობას.
CIPS-ის ძირითადი უპირატესობები
- პირდაპირი გადახდები იუანში ჩინელ პარტნიორებთან;
- დოლარზე დამოკიდებულების შემცირება საგარეო ოპერაციებში;
- სწრაფი და მარტივი ტრანსსასაზღვრო გადარიცხვები;
- ალტერნატიული ფინანსური ინფრასტრუქტურის ხელმისაწვდომობა SWIFT-ის შენარჩუნების პირობებში.
SWIFT რჩება: ბალანსირებული მიდგომა
საქართველოს ხელისუფლება ხაზს უსვამს, რომ ეს ნაბიჯი არ გულისხმობს SWIFT-ზე უარის თქმას. პირიქით, ორი სისტემა იმუშავებს პარალელურად, რაც ბიზნესს მისცემს არჩევანის თავისუფლებას ოპტიმალური გადახდის არხის შერჩევისთვის, ქვეყნისა და ვალუტის მიხედვით.
როგორც საქართველოს ეროვნული ბანკი აცხადებს, ფინანსური ნაკადების ძირითად ვალუტად კვლავ რჩება აშშ დოლარი, თუმცა დივერსიფიკაციის ტენდენცია აშკარაა. CIPS-ის გამოყენება გააფართოებს ვაჭრობის შესაძლებლობებს ჩინეთთან, აზიისა და ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებთან.
საბანკო სექტორისა და ბიზნესის რეაქცია
ქვეყნის უმსხვილეს კომერციულ ბანკებში უკვე დაწყებულია CIPS-ის ტექნიკური ინტეგრაციის შეფასება. მოსალოდნელია, რომ გადახდის სისტემის დანერგვა ეტაპობრივად განხორციელდება, პირველ რიგში — იმ კომპანიებისთვის, რომლებიც აქტიურად ვაჭრობენ უცხოელ პარტნიორებთან.
სასაქონლო იმპორტიორებიც დადებითად აფასებენ ინიციატივას. ჩინეთიდან შემომტანები ხშირად აწყდებიან ვალუტის კონვერტაციის პრობლემებს, რაც ზრდის ხარჯებს. იუანში პირდაპირი გადახდები გაამარტივებს პროცესს და შეამცირებს დანახარჯებს.
გლობალური კონტექსტი: ფინანსური დივერსიფიკაცია
CIPS სისტემით დაინტერესება მსოფლიოში იზრდება — განსაკუთრებით იმ ქვეყნებში, რომლებიც ცდილობენ დოლარზე დამოკიდებულების შემცირებას. უკვე ასობით ბანკია ჩართული CIPS ქსელში 100-ზე მეტი ქვეყნიდან. საქართველოს მონაწილეობა ასახავს ფართო ტენდენციას — მრავალპოლარული ფინანსური ინფრასტრუქტურისკენ გადადგმულ ნაბიჯს.
საქართველოს მიერ CIPS-ის დანერგვა SWIFT-ის პარალელურად ნიშნავს ფინანსურ მოქნილობასა და ახალ ეკონომიკურ შესაძლებლობებზე ორიენტაციას. ეს ნაბიჯი ხსნის ახალ სავაჭრო არხებს და მიანიშნებს ქვეყნის მზადყოფნაზე, იმოქმედოს თანამედროვე გლობალურ ფინანსურ სივრცეში.
საქმე არ ეხება არსებული სისტემის შეცვლას, არამედ მის გაფართოებას და შესაძლებლობების გაზრდას ცვალებად ეკონომიკურ რეალობაში.