ქუთაისი კომპაქტურია, ფეხით მოსაირი და სასიამოვნოდ „კინემატოგრაფიული“. მარტივია დღის დაგება: დილა — ქალაქის ცენტრში რიონის ნაპირზე; დღე — გელათის და მოცამეთას მონასტრებში ან წყალტუბოსკენ პრომეთეს მღვიმემდე და სატაპლიის ნაკრძალამდე; საღამო — ისევ ნაპირები, ყავა და „ოქროს საათის“ რბილი სინათლე ქალაქზე.
პატარა ხრიკი: დაგეგმეთ პრინციპით „ერთი ქალაქის ბირთვი + ერთი გარე გასვლა“. ასე შეიგრძნობთ ქალაქს და მოახერხებთ მის გარშემო მდებარე მთავარ ღირსშესანიშნაობებსაც — გარბენის გარეშე.
ქალაქის მოკლე პორტრეტი: ხასიათი, რიტმი, მოლოდინი
ქუთაისის ცენტრი რიონზეა შეკრული. თეთრი ხიდი — კლასიკური რაკურსი მდინარეზე და უბნებზე; კოლხეთის შადრევანი — მთავარი მოედნის ეფექტური კომპოზიცია; ირგვლივ — კაფეები, ბაზარი, მესხიშვილის თეატრი და ვიწრო ქუჩები, რომლებიც ფეხით მოსეირნეს „იძახის“. ყველაფერი ახლოა: 1–1.5 საათში შეძლებთ „ქალაქის გაზომვას“ და გეგმასთან შეთანხმებით გაგრძელებას.
ბაგრატის ტაძარი ბორცვზე მიემართება და მრავალი წერტილიდან ჩანს — ორიენტირი და открытка ერთდროულად. მის ამჟამინდელ იერსახეზე ისტორიკოსები კამათობენ: რეკონსტრუქციის გამო ტაძარი ამოღებულია იუნესკოს ობიექტის საზღვრებიდან, ხოლო ახლოს მდებარე გელათის მონასტერს კვლავ აქვს მსოფლიო მემკვიდრეობის სტატუსი. პრაქტიკაში ეს ნიშნავს: ბაგრატით ტკბობა — ხედებისთვის, გელათი — ეპოქის „უხილავი ენერგიის“ ნაწილის მოსაგრძნობად.
ქალაქის რიტმი მშვიდია: დილა — სეირნობასა და ფოტოსთვის, შუადღე — გასვლებისთვის, მზის ჩასვლა — ისევ ცენტრს. ერთ დღეშიც კი ქუთაისი არ გაგაძლევთ სრბოლას — ის აჯილდოვებს მათ, ვინც არჩევს ცოტას, მაგრამ ხარისხიანს.
მარშრუტი №1 — „ქალაქის მარყუჟი“ ნახევარი დღით (ბაგრატის ხედით)
დაიწყეთ ყავით თეთრი ხიდის მიმდებარედ და გაისეირნეთ კოლხეთის შადრევანამდე. დილის სინათლე რბილია, ხალხი — ცოტა; ფასადები, ქანდაკებების დეტალები და მოედნის გეომეტრია განსაკუთრებით სუფთად იკითხება. თუ ბაზრები გიყვართ, შეიარეთ ხილითა და ყველით — ქართული ბაზარი ცალკე ექსკურსიაა.
შემდეგ აიარეთ ბაგრატისკენ. შეგიძლიათ ფეხითაც, ან ტაქსით — ასე ძალასა და დროს დაიზოგავთ სანახევროდ. ზემოთ მეტად შეყოვნდით: ცენტრის პანორამა და რიონის მრუდები ქმნის კონტექსტს დანარჩენი dneisათვის, ხოლო მზის ჩასვლისკენ აქ თითქმის ყოველთვის გამოდის „საგულე“ კადრები.
საღამოს დაბრუნდით ცენტრში: ნაპირები, რესტორნები, ქუჩის მუსიკოსები — ქალაქი „ოქროს საათში“ გადადის. თუ გზამკვლევები ბევრ წერტილს გთავაზობენ, ნუ ეცდებით ყველაფერს — ქუთაისში კარგი დღის საიდუმლო არის ადგილების დატოვება სპონტანური აღმოჩენებისთვის.
მარშრუტი №2 — მონასტრები და ხედები: გელათი + მოცამეთა
გელათის მონასტერი — საქართველოს შუასაუკუნეების „ოქროს ხანის“ შედევრი და იუნესკოს ობიექტი. ქვის პლასტიკა, თაღები და ფრესკები შთაბეჭდილებას ახდენს მათზეც კი, ვისაც ტაძრული არქიტექტურა დიდად არ იზიდავს. სჯობს დილით მისვლა: რბილი შუქი რელიეფს უკეთ „სახელოსნობს“, ჯგუფებიც ნაკლებია.
გელათს შეუსაბამეთ მოცამეთა — უფრო ინტიმური მონასტერი, მდინარის მრუდზე შემაღლებული. მასშტაბი იცვლება, აკუსტიკაც სხვაგვარია და განწყობა — უფრო კონტEMPLაციური. მონასტრებს შორის გადასვლა ხანმოკლეა; ერთად კომფორტულად ეტევა ნახევარ დღეში.
მანქანის გარეშე ყველაზე მარტივია რამდენიმე საათიანი ტაქსი/ტრანსფერი: დაზოგავთ დროის კარგვას მარშრუტკებზე, ადგილობრივ მძღოლს კი ზუსტად ეცოდინება, საიდან ჯობს შესვლა და სად — გაჩერება. ქალაქში დაბრუნების შემდეგ ერთი-ორი საათი კიდევ დაგრჩებათ ნაპირებისთვის და ვახშმისთვის.
მარშრუტი №3 — „ქვესკნელი სამეფო“: პრომეთეს მღვიმე + სატაპლია
პრომეთეს მღვიმე (კუმისტავი, წყალტუბო) — ექვსი განათებული დარბაზი, სადაც სინათლე ქვის „დრაპირებას“ თეატრად აქცევს. კლასიკური ბილიკი დაახლოებით ერთ საათში გაივლება; ხელსაყრელ ამინდში ბოლო ნაწილში არის ნავით გასეირნება — თუ იმ დღეს მუშაობს, გამოტოვება არ ღირს.
სატაპლია მღვიმეს საწინააღმდეგო მხარეა: დინოზავრის კვალი გუმბათქვეშ, პატარა მღვიმე და მინის გადმოსახედი პლატფორმა კოლხეთის ტყის თავზე. გაუცხოების გარეშე დაგეგმეთ 2–3 საათი, ხედებზე პაუზებით. „პრომეთე + სატაპლია“ დღის დიდ ნაწილს შეავსებს, ამიტომ ცენტრი საღამოსთვის შემოიტოვეთ.
ლოგისტიკა მარტივია: დაიწყეთ ყველაზე შორი წერტილიდან (პრომეთეს მღვიმე), შემდეგ დაბრუნდით ქალაქისკენ სატაპლიის გავლით — ნაკლები შეტრიალება და პარკირებაც ადვილია. მანქანის გარეშე აირჩიეთ ორგანიზებული ნახევარდღიანი ტური ან ტაქსი, რომ დრო არ დაკარგოთ გადაჯდომებზე.
პრაქტიკა და რჩევები: როგორ ჩავატიოთ ყველაფერი ერთ დღეში უშეღავათოდ
ოქროს წესი — ადრეული დასაწყისი. ვარიანტი A: მოკლე დილის მარყუჟი ცენტრში, შემდეგ — გასვლა მონასტრებში ან მღვიმეებში. ვარიანტი B: პირდაპირ „გარე“ ობიექტებზე გასვლა და დაბრუნება ცენტრში მზის ჩასვლისთვის — სწორედ მაშინ არის ქალაქი განსაკუთრებით ფოტოგენური და მშვიდი.
მანქანის გარეშე გარე გასვლებისთვის ტაქსი/ტრანსფერი ეფექტურია: დისტანციები მოკლეა, მაგრამ გადაჯდომები დროს ჭამს. ქალაქში კი ყველაფერი ფეხით მოსავლელია — თეთრი ხიდიდან კოლხეთის შადრევნამდე და უკან ნაპირებით სეირნობით.
ტანსაცმელი/კომფორტი — მარტივად. მონასტრების ბილიკებსა და სატაპლიის ბილიკებზე საჭიროა მჭიდრო ძირით „მიჭერადი“ ფეხსაცმელი, მღვიმეებში კი გარეთთან შედარებით გრილა — მსუბუქი ქარსაწინააღმდეგო ზედა არ აწყენს. ნაღდი თანხა წვრილებში დააჩქარებს პარკინგსა და სალაროებს; წყალი და მცირე საჭმელი გამოგადგებათ მოულოდნელ რიგებში.
- დღიური ზურგჩანთის მინიმუმი: კომფორტული ფეხსაცმელი, თხელი ქარსაწინააღმდეგო, წყალი, სნექები, ანтисეპტიკი, power bank, წვრილი ნაღდი.
FAQ — მოკლედ და საქმეზე
რა უნდა ვნახოთ ქუთაისში ერთ დღეში?
მინიმუმ: თეთრი ხიდი, კოლხეთის შადრევანი და ხედები ბაგრატის ტაძრიდან. ნახევარი დღის დამატებით — „გელათი + მოცამეთა“ (ისტორია და ხედები) ან „პრომეთეს მღვიმე + სატაპლია“ (ბუნება და „ვაუ“-ეფექტი).
როგორ მივიდე გელათში/მოცამეთაში და პრომეთეს მღვიმემდე მანქანის გარეშე?
სწრაფი გზა — ტაქსი ან მოკლე ტრანსფერი. პრომეთეს მღვიმე წყალტუბოსთანაა — ორგანიზებული ტურები მოხერხებულია, რომ გადაჯდომებსა და სალაროებთან დრო არ დაკარგოთ.
რეალურია ერთ დღეში პრომეთეს მღვიმე და სატაპლია?
დიახ, თუ დილიდან დაიწყებთ და 3–4 საათს გამოყოფთ ორივე ობიექტს პლუს გზას. ნავით გასეირნება პრომეთეში დამოკიდებულია ამინდსა და წყლის დონეზე — ეს დამატებითი შესაძლებლობაა და არა გარანტია.